رونمایی از سامانه ملی “ژئوایران”؛ تحولی بزرگ در زیرساخت داده‌های مکانی کشور
وزارت راه و شهرسازی با همکاری سازمان نقشه‌برداری کشور، سامانه یکپارچه “ژئوایران” را به عنوان بزرگ‌ترین پروژه زیرساخت داده‌های مکانی خاورمیانه راه‌اندازی کرد. این سامانه با بهره‌گیری از فناوری ابری و هوش مصنوعی، دسترسی بلادرنگ به لایه‌های اطلاعاتی دقیق ۱:۱۰۰۰، داده‌های لیدار هوایی و تصاویر ماهواره‌ای با دقت ۵۰ سانتی‌متر را برای تمامی دستگاه‌های اجرایی فراهم می‌کند.
جزئیات فنی و قابلیت‌های منحصر به فرد سامانه ژئوایران
۱. معماری فنی پیشرفته
سامانه ژئوایران بر پایه زیرساخت ابری بومی با قابلیت‌های زیر طراحی شده است:
- پلتفرم پردازش توزیع‌شده با توان پردازشی معادل ۱۰۰۰ هسته فیزیکی
- فضای ذخیره‌سازی ۵ پتابایتی برای داده‌های مکانی
- پشتیبانی از تمام استانداردهای OGC شامل WMS، WFS و WMTS
- APIهای توسعه‌پذیر برای یکپارچه‌سازی با سیستم‌های سازمانی
این سامانه قادر است همزمان به ۵۰,۰۰۰ کاربر سرویس دهد و از الگوریتم‌های فشرده‌سازی پیشرفته برای کاهش حجم داده‌ها استفاده می‌کند.
۲. مجموعه داده‌های قابل دسترسی
سامانه ژئوایران در حال حاضر شامل:
الف) داده‌های پایه
- نقشه‌های ۱:۱۰۰۰ شهری (پوشش ۹۸% شهرهای کشور)
- مدل رقومی ارتفاع با دقت ۱ متر (DEM)
- تصاویر ماهواره‌ای با وضوح ۵۰ سانتی‌متر
- داده‌های لیدار هوایی برای ۴۵ شهر بزرگ
ب) داده‌های تخصصی
- لایه‌های کاربری اراضی با تفکیک ۱۵ کلاس
- شبکه معابر با مشخصات کامل هندسی
- اطلاعات شبکه‌های زیرزمینی (آب، برق، گاز)
ج) داده‌های پویا
- اطلاعات ترافیکی به‌روزرسانی شونده هر ۵ دقیقه
- شاخص‌های محیط زیستی (آلودگی هوا، دمای سطحی)
- وضعیت منابع آب زیرزمینی
کاربردهای تحول‌آفرین سامانه در بخش‌های مختلف
۱. مدیریت شهری هوشمند
- بهینه‌سازی ترافیک: تحلیل الگوهای تردد با ترکیب داده‌های مکانی و اطلاعات گوشی‌های همراه
- مدیریت بحران: پیش‌بینی سیلاب با دقت ۹۵% با استفاده از مدل‌های هیدرولوژیکی
- برنامه‌ریزی توسعه: شبیه‌سازی رشد شهری با الگوریتم‌های یادگیری ماشین
۲. کشاورزی دقیق
- پایش سلامت محصولات با تصاویر چندطیفی
- بهینه‌سازی مصرف آب با تحلیل رطوبت خاک
- پیش‌بینی عملکرد محصولات کشاورزی
۳. صنعت نفت و انرژی
- مکانیابی بهینه خطوط لوله
- پایش ایمنی تأسیسات نفتی
- مدیریت بحران در حوادث صنعتی
مزایای اقتصادی و فنی سامانه
۱. صرفه‌جویی اقتصادی
- کاهش ۷۰% هزینه‌های تهیه داده برای سازمان‌ها
- حذف هزینه‌های خرید نرم‌افزارهای خارجی
- بهینه‌سازی ۳۰%ی در مدیریت منابع
۲. بهبود فرآیندها
- کاهش زمان دسترسی به داده‌ها از چند هفته به چند دقیقه
- افزایش دقت تصمیم‌گیری‌های مکانی
- امکان مشارکت داده‌ای بین سازمانی
چالش‌ها و راهکارهای اجرایی
۱. چالش‌های فنی
- عدم یکپارچگی داده‌های قدیمی: راهکار: اجرای پروژه مهاجرت داده‌ها
- مقاومت در برابر تغییر: راهکار: آموزش ۱۰,۰۰۰ نیروی متخصص تا پایان ۱۴۰۴
۲. چالش‌های امنیتی
- حفاظت از داده‌های حساس: راهکار: استفاده از الگوریتم‌های رمزنگاری کوانتومی
- مقابله با حملات سایبری: راهکار: استقرار سامانه تشخیص نفوذ پیشرفته
آینده‌نگاری و توسعه‌های آتی
۱. برنامه‌های توسعه
- افزودن قابلیت پردازش بلادرنگ تصاویر ماهواره‌ای تا پایان ۱۴۰۴
- توسعه مدل‌های پیش‌بینی سه‌بعدی برای شهرهای بزرگ
- یکپارچه‌سازی با سیستم‌های هوش مصنوعی ملی
۲. چشم‌انداز بین‌المللی
تبدیل شدن به هاب داده‌های مکانی خاورمیانه
ارائه خدمات به کشورهای منطقه از ۱۴۰۵
مشارکت در پروژه‌های بین‌المللی سنجش از دور
منابع برای مطالعه بیشتر: