استفاده از فتوگرامتری پهپادی در پایش زیرساخت‌های نفتی: تحولی چشمگیر در صنعت نفت ایران
شرکت ملی نفت ایران با همکاری دانشگاه تهران، سیستم نوین پایش خطوط لوله نفتی را با استفاده از فناوری فتوگرامتری پهپادی راه‌اندازی کرده است. این روش که ۴۰٪ سریع‌تر و ۶۰٪ کم‌هزینه‌تر از روش‌های سنتی است، امکان شناسایی خوردگی و آسیب‌های احتمالی را با دقت ۲ سانتی‌متر در هر کیلومتر فراهم می‌کند.
جزئیات فنی پروژه فتوگرامتری پهپادی
۱. تجهیزات و فناوری‌های به کار رفته
این سیستم پیشرفته از ترکیب چند فناوری کلیدی بهره می‌برد:
الف) پهپادهای تخصصی
- پهپادهای مولتی‌روتور مجهز به جایرواستابلایزر سه‌محوره
- سنسورهای چندطیفی با قابلیت تصویربرداری در محدوده‌های:
- مرئی (RGB)
- مادون قرمز نزدیک (NIR)
- حرارتی (Thermal)
- لیزر اسکنر با دقت ۵ میلی‌متر
ب) نرم‌افزارهای پردازش
- نرم‌افزار Agisoft Metashape برای پردازش تصاویر
- الگوریتم‌های هوش مصنوعی برای تشخیص خودکار عیوب
- پلتفرم GIS اختصاصی برای مدیریت داده‌های مکانی
۲. فرآیند اجرایی پروژه
مراحل اجرای این پروژه به صورت زیر است:
- برنامه‌ریزی پرواز:
- طراحی شبکه پرواز با فاصله ۸۰ متری
- تعیین نقاط کنترل زمینی (GCPs)
- تصویربرداری هوایی:
- ثبت تصاویر با همپوشانی ۸۰% طولی و ۶۰% عرضی
- تصویربرداری با دقت ۲ سانتی‌متر بر پیکسل
- پردازش داده‌ها:
- تولید ابر نقاط با تراکم ۵۰۰ نقطه در متر مربع
- ساخت مدل سه‌بعدی با دقت میلی‌متری
- تحلیل نتایج:
- شناسایی خودکار مناطق خورده شده
- تخمین عمق خوردگی با دقت ۹۵%
مزایای استفاده از فتوگرامتری پهپادی
۱. صرفه‌جویی اقتصادی
- کاهش ۶۰٪ هزینه‌های عملیاتی نسبت به روش‌های سنتی
- کاهش ۷۵٪ زمان بازرسی خطوط لوله
- حذف هزینه‌های مربوط به توقف عملیات
۲. افزایش ایمنی
- عدم نیاز به حضور فیزیکی اپراتورها در مناطق پرخطر
- کاهش ۹۰٪ خطرات ایمنی برای پرسنل
- امکان بازرسی از مناطق صعب‌العبور
۳. بهبود دقت و کیفیت
- دقت ۲ سانتی‌متر در هر کیلومتر
- امکان شناسایی ترک‌های به کوچکی ۰.۵ میلی‌متر
- ثبت تمام جزئیات با کیفیت تصویر ۲۰ مگاپیکسل
کاربردهای عملی در صنعت نفت
۱. پایش خطوط لوله
- شناسایی نقاط خوردگی
- تشخیص نشتی‌های احتمالی
- پایش تغییرات مکانی خطوط
۲. مدیریت تأسیسات
- بازرسی برج‌های تقطیر
- پایش مخازن ذخیره
- کنترل سازه‌های فراساحلی
۳. برنامه‌ریزی تعمیرات
- اولویت‌بندی مناطق نیازمند تعمیر
- پیش‌بینی عمر باقیمانده تجهیزات
- برنامه‌ریزی بهینه تعمیرات
چالش‌ها و راهکارهای اجرایی
۱. چالش‌های فنی
- تداخل امواج الکترومغناطیسی: استفاده از فیلترهای اختصاصی
- شرایط جوی نامساعد: برنامه‌ریزی پرواز بر اساس پیش‌بینی هواشناسی
- حجم بالای داده‌ها: استفاده از سرورهای پردازش ابری
۲. چالش‌های سازمانی
- مقاومت در برابر تغییر: آموزش ۵۰۰ نفر از پرسنل فنی
- مسائل امنیتی: استفاده از پروتکل‌های رمزنگاری پیشرفته
آینده‌نگاری و توسعه‌های آتی
۱. برنامه‌های توسعه
- ادغام با سیستم‌های هوش مصنوعی پیشرفته
- افزودن قابلیت پایش بلادرنگ
- توسعه ربات‌های پرنده خودکار
۲. چشم‌انداز بین‌المللی
- ارائه خدمات به کشورهای منطقه
- مشارکت در پروژه‌های بین‌المللی
- توسعه استانداردهای جهانی
منابع معتبر برای مطالعه بیشتر: